7 mei

Een andere wereld in Malawi.

In ben deze week in Lilongwe geweest, de hoofdstad. Christobel is was voor haar werk en zij vroeg mij om mee te gaan. Voor mij een mooie gelegenheid om ‘goedkoop’ wat boodschappen te doen. De onkosten voor Christobel werden betaald. We sliepen in een (te) dure lodge in het rijke gedeelte van Lilongwe. Op deze lodge zijn meerdere conferentiezalen. Deze zijn allemaal gehuurd door USAID, UNHCR, UN, Europese Unie etc. Organisaties die proberen de leefomstandigheden en de armoede in Malawi te verbeteren.
In de lobby en in het restaurant zie je dan expats en/of Malawianen in dure pakken en dames in sjieke kleding die de programma’s en projecten uitvoeren. De parkeerplaats staat vol met dure Toyota’s. Bijna allemaal zijn ze bezig om samen met de lokale overheid de omstandigheden voor de arme mensen in het land te verbeteren.

Veel mensen hebben een goede intentie maar ik zie ook een falende en corrupte overheid. Bijna dagelijks lees ik over financiële schandalen en over verdwenen geld. De zeven jaar dat ik hier ben, zie ik de omstandigheden voor ‘de gewone Malawiaan’ achteruit gaan. De inflatie is meer dan 30%. Sterker nog, de prijzen voor bijv. een emmer mais zijn 4 x zo hoog als vorig jaar en maispuree (nsima) is de ‘aardappel’ van Malawi. Een maaltijd zonder nsima is geen maaltijd.

Met Petra van der Gragt, die hier vorig jaar drie maanden als vrijwilliger was, had ik een online afspraak en hadden we het ook over onze bijdrage in de maaltijden voor de kinderen. Samen met Petra ondersteunen we maaltijden op een blindenschool in Nyungwe. De school krijgt van de overheid € 150 per maand om zo’n 30 kinderen elke dag 3 maaltijden te geven. Dit is dus € 5 pp! Ouders moeten per jaar één emmer mais bijdragen voor de maaltijden maar dit is voor veel zeer arme ouders al een uitdaging. Toen wij hoorden dat de kinderen iedere dag nsima met bonen aten omdat er onvoldoende geld was voor iets anders hebben we (Petra en FloJa) besloten om € 100 per maand bij te dragen zodat de kinderen in ieder geval vijf verschillende en voedzame maaltijden krijgen. We hebben echter maar geld tot einde dit jaar…

Als ik dan nu met Christobel mee ben en zie waar een groot deel van ‘ons’ ontwikkelingswerk-/geld aan besteed wordt, dan merk ik dat ik een steen in mijn maag krijg…
Als ‘s morgens Christobel bij het ontbijt vergezel en daar natuurlijk een bijdrage aan moet bijbetalen, moet ik voor 3 dagen ontbijt € 90 (!!!!!) afrekenen (dat betaal je in NL zelfs niet). Dit is net zoveel geld als 30 kinderen een maand lang betere maaltijden te geven… Schokkend om te zien welke ‘bovenlaag’ er nu in de hoofdstad is, om te constateren dat het geld niet terecht komt waar het zou moeten komen, maar ergens in ‘het proces’ verdwijnt of in de zakken van de corrupte overheid. Wist ik dit al niet? Misschien wel maar opeens zit ik er middenin en wordt het zo duidelijk.

Op FloJa drink ik ’s avonds één biertje of frisje (als het personeel weg is) omdat ik mij realiseer dat de mensen in het dorp en mijn medewerkers zich dit niet kunnen permitteren. En ik realiseer mij bij alles wat ik voor mijzelf uitgeef dat dit geld is dat mensen gesponsord hebben om Malawi te helpen. Ik doe dit onbezoldigd en ieder jaar gaat er geld van mijn spaarrekening om dit mooie werk te mogen doen. Een vrijwillige keuze overigens. En nu zie ik een wereld, een heel andere wereld.

Er is natuurlijk ook goed nieuws. Al deze ‘consultants’ hebben in ieder geval een baan en in de lodge werken veel mensen, obers, tuinmannen, kamermeisjes. En die zorgen wel voor economische activiteit in Malawi.

26 mei

Wat is geluk en wie bepaald dit?

De vaste lezers weten dat we op zoek zijn naar opvolgers voor FloJa Malawi. We zijn blij dat er diverse mensen op onze oproep hebben gereageerd om dit fantastische project voort te zetten. Binnenkort hopelijk meer nieuws hierover.
Dit betekent voor mij dat ik kan gaan nadenken over mijn volgende stap. Wil ik in Malawi blijven? Terug naar Nederland? Een ander land? Nu het concreter lijkt te worden ben ik hier dagelijks mee bezig. Ik denk veel na over wat belangrijk in het leven is. Wat zijn de mooie aspecten aan Afrika en wat zijn ook de mindere aspecten?
Ik zie dagelijks vrienden in Nederland genieten met hun gezin. Sommige zijn al met pensioen en andere gaan ook langzaam nadenken over deze tijd. Ze gaan weg met de camper, gaan regelmatig op vakantie, lekker fietsen of golven. En genieten van de bourgondische overvloed.

Een van mijn belangrijkste levenslessen in Malawi kreeg ik in 2016 toen ik hier 3 maanden was. Iemand mailde mij rond Pasen of ik nog eieren ging schilderen met de kinderen. Ik zat op mijn bankje uit te kijken over het meer en dacht Pasen? Is het Pasen? En eieren? Wie heeft ooit bedacht om eieren te gaan schilderen met Pasen? En waarom koopt iedereen chocolade eitjes van de HEMA en Jamin? En moeten we tegenwoordig ook gourmetten met Pasen? En (bijna) iedereen doet eraan mee (ook ik toen ik nog in Nederland woonde). Het antwoord was in mijn ogen simpel: de commercie, de marketeers.

In Malawi, zeker op het platteland waar ik woon, is er geen commercie en ik ga direct zeggen: wat is dat lekker. Want ik realiseer mij dat ik in Nederland waarschijnlijk 90% van de dingen die ik deed bedacht waren door marketeers en niet door meelf. In westerse werelden worden we geleefd door marketeers (zonder dat we ons dat zelf voldoende realiseren). Is dat erg? Aan de ene kant niet want als je ‘gelukkig’ bent is dat prima. Interessante vraag is of jij gelukkig bent of dat marketeers je gedrag definiëren als gelukkig en dat je je daardoor gelukkig voelt.
Het bijzondere is dat ‘datzelfde gevoel van geluk’ in Afrika een hele andere context heeft. Mogelijk kennen jullie ook de ‘piramide van Maslow’. Veel vrienden en kennissen van mij leven nu op niveau 2,3 of 4 en definiëren geluk dus op deze niveaus. In Malawi gaat het om niveau 1 en heeft geluk een hele andere definitie.
Iedere morgen als ik een boterham eet realiseer ik mij hoe bevoorrecht en gelukkig ik ben in dit land. Ik hoef mij geen zorgen te maken over eten, terwijl ik weet dat de meeste mensen in het dorp zich geen 3 maaltijden kunnen veroorloven. Zeker nu niet, want de prijzen zijn enorm gestegen (net als in Nederland).
De waardering voor dezelfde boterham in Nederland is er niet. Je koopt gewoon brood bij de bakker en dat is de normaalste zaak van de wereld (alhoewel er ook in Nederland meer dan een miljoen mensen onder de armoedegrens leven). En je hebt de keuze uit meer dan 20 soorten brood.

Genieten in Nederland (op vakantie, lekker fietsen, even naar het strand voor een wandeling) wordt eigenlijk altijd gecombineerd met eten en drinken. We ‘vreten’ wat af in Nederland. Ik merk ook, dat als ik weer terug in Nederland ben iedereen met je wil lunchen of toch in ieder geval een cappuccino met een stukje appeltaart op een terras wil doen. Waarom moeten we er toch altijd erbij eten en drinken?Maakt dat (vele) eten en drinken je gelukkig?
Een van de zaken waar ik heel gelukkig van wordt is dat ik hier ECHT iets voor andere mensen kan betekenen (erkenning, niveau 4). En dan heb ik het niet over geld (ik geef eigenlijk nooit geld of iets anders weg), maar in de vorm van steun, zekerheid en hoop. Medewerkers op FloJa zien (en dat zeggen ze ook) mij als hun vader. Als ik daarover nadenk denk ik dat ze bedoelen: als je echt in de shit zit kan ik altijd nog naar André. Eigenlijk een beetje dezelfde definitie als ‘je ouders’ in Nederland : een eerlijk advies, een veilig haven en hulp.

Toen ik hier een paar maanden geleden aankondigde dat ik het project ging overdragen was dit een enorme schok voor de medewerkers. En dagelijks vragen ze of ik er toch niet van af wil zien. Ze snappen het niet. Ze zijn natuurlijk bang voor de veranderingen die er mogelijk komen met nieuwe mensen. Bij mij weten ze wat ze hebben. Bij mij hebben ze zekerheid.
Een ander aspect is als ik stop met FloJa is dat ik in mijn eigen onderhoud moet voorzien (ik ben nu vrijwilliger op FloJa, maar mijn eten en drinken wordt vergoed). Kortom welke keuzes kan ik financieel maken?
Ik ben dus maar eens papier gaan zetten hoeveel pensioen ik heb opgebouwd (de jaren in Malawi heb ik natuurlijk niets meer opgebouwd), wanneer ik AOW krijg etc. Als ik dat bekijk realiseer ik me dat ik er in Nederland bij moet gaan werken en een ‘eenvoudig leven’ kan leiden (die consequentie hadden Paulien en ik al in 2015 gemaakt). Maar dat ik met hetzelfde kapitaal hier in Malawi een rijk man ben! En dan komt direct de vraag bij mij op? Ben (of word) ik in Nederland gelukkiger dan nu in Malawi?

We dromen er soms allemaal van (marketeers -> ‘het Zwitserleven gevoel’) om op een onbewoond eiland te leven. Geen werk, geen verjaardagen, geen familiebezoekjes, geen smartphone. Altijd lekker weer, palmboompje, een beetje vissen, spelen en genieten. Wat heb je nou eigenlijk nodig? Als je daar Maslow niveau 1 kunt invullen (eten, drinken, slapen en seks) dan ben je intens gelukkig.

Ik denk persoonlijk dat dit heel dicht bij de waarheid ligt. Ik praat regelmatig met campinggasten over geluk en eigenlijk zeggen we allemaal hetzelfde: de mensen in Malawi zijn gelukkiger dan wij in de westerse wereld.
Een mooi Afrikaans spreekwoord is: In Europa hebben ze horloges, in Afrika hebben we de tijd. En eigenlijk zegt deze zin al genoeg. Het tempo in Afrika verschilt enorm met Europese landen.

Het begint hier al met begroeten. Als een Malawiaan iemand tegenkomt dan neemt hij de tijd om diegene te begroeten. Hij draait zich naar iemand toe, wacht even tot de andere hem ook echt ziet, maakt een kleine buiging, vouwt zijn handen samen begroet de ander. Elke morgen weer. Dit hoort bij hun cultuur. Vervolgens maakt hij een praatje.
Als je iemand tegenkomt die zit te eten dan zal deze altijd ‘Karibu’ tegen je zeggen, wat betekent: eet een hapje mee. Het is een vorm van beleefdheid want je hebt natuurlijk niet op deze persoon gerekend. De ander slaat zijn voorstel vriendelijk af door bijv. ‘Nakuta’ te zeggen: nee dank je ik heb al gegeten. Het is het spel der beleefdheid.
Het mag duidelijk zijn, bezit maakt niet gelukkig. Maakt geld gelukkig? Ik denk als je onbezorgd het eerste Maslow niveau kunt invullen voor je gezin/familie en er geen marketeers zijn die je iets anders aanpraten, je heel gelukkig bent.
Over de overdaad van bezit en de koop verslaving in de westerse wereld heb ik al eens eerder geschreven (toen Christobel met mij in Nederland was). Deze ‘economisch groei’ en koopverslaving leiden tot zeer grote problemen in de (westerse) wereld. Klimaat, CO2 uitstoot, de bouw staat stil, FPAS. De problemen zijn enorm. De maatschappij in Nederland loopt vast.

Gaat de techniek het oplossen? Ik denk het niet, sterker nog als ik nu weer lees wat bijv. AI (Artificiële Intelligentie) ons gaat opleveren en wat de gevaren zijn vrees ik dat we steeds dieper zakken. Ik denk dat er één goede (maar zeer moeilijk uit te voeren) uitweg is: consuminderen. Zou ik dit kunnen doen als ik nu in Nederland zou wonen? Ik vrees dat ik ook niet bestand ben tegen de sociale druk en het geluksgevoel (van de marketeers). Ik weet dat wanneer ik in Afrika blijf het heel eenvoudig is en je er gelukkiger van wordt.

Toch is techniek wel echt een meerwaarde. Want wat mis ik wel hier? Niet mijn cabrio, mijn huis, het lekker eten…………………maar echt contact met familie en vrienden. Door internet is dit ‘gemis’ veel minder. Sterker nog omdat ik hier veel tijd heb, denk ik dat ik meer tijd en aandacht voor mijn familie en vrienden heb dan toen ik nog een druk (sociaal) leven had. Maar één keer per jaar ze echt voelen en knuffelen is echt een kadootje.
Ik heb nog ongeveer zeven maanden om te filosoferen en na te denken. En misschien heb ik het antwoord al gegeven. Ik ben op zoek naar een naar onbewoond eiland met internet. Morgen met de kinderen maar eens een nieuw liedje gaan instuderen.

Op een onbewoond eiland,
Loopt niemand voor je neus
Ja je voelt je d’r blij want
Lekker leven is de leus
Geen pietsie pech want je hoeft er niets
Valt er niet van je fiets
Ligt op je luie haidewiets
Drinkt met je billen bloot
Melk uit een kokosnoot
Je wordt vanzelluf groot
Op een onbewoond eiland
Zijn alle dagen fijn
Op een onbewoond eiland
Daar zou ik willen zijn.

Wat is voor jou geluk en waar zou jij willen zijn?

19 juni

We zijn positief verrast door de interessante kandidaten die op de vacature hebben gereageerd. Na diverse gesprekken zijn we blij bekend te kunnen maken dat Colette van Eck (50 jaar, zelfstandig verpleegkundige en docent) en René Polle (48 jaar, zelfstandig consultant/coach/trainer) uit Alkmaar het werk van André met ingang van 2024 in Malawi gaan voortzetten!

De motivatie van Colette & René vloeit voort vanuit het besef gewoon geluk te hebben gehad dat hun wieg in Nederland heeft gestaan en daardoor hun kennis en talenten volledig hebben kunnen benutten en in relatieve rijkdom kunnen leven. Ze hebben een enorme drive om iets terug te willen doen voor de wereld. Met een voorkeur voor Afrika. Beiden hebben meerdere keren dit continent bezocht. Vorig jaar hebben zij twee maanden lang een project gedraaid in Malawi bij de stichting Matunkha en toen ook Floja en André bezocht.

26 juni

Fiets je mee?
De 7e editie van de sponsorfietstocht voor FloJa Malawi komt eraan, dit keer in Nijkerk. Je kunt nog deelnemen aan de tocht van 45 en 100 km.
Dus wil je komende zaterdag lekker recreatief of sportief bezig zijn en meedoen aan een leuke fietstocht? Meld je dan nu nog even aan via info@hollandjersey.com en steun hiermee ons goede doel!

Delen wordt zeer gewaardeerd.