Als er één ding is wat ik hier in Malawi heb geleerd, is het wel dat je heel flexibel moet meebewegen met de stroom. Iedere dag zijn er verrassingen waar je op moet anticiperen. Ben je net geconcentreerd iets aan het uitwerken, dan staat er iemand voor je neus of word je ergens bijgeroepen.

Met vallen en opstaan, worden we wijzer, leren we meer en meer van de cultuur (verschillen) en voegen we ons in de vele, soms bizarre situaties waar we mee geconfronteerd worden.

Met trots hebben we deze maand het Solar project afgerond. FloJa Goes Green !!!

Met dank aan de sponsor van dit project; Cordaid, draaien we sinds deze maand op groene energie. Na uitgebreide, zorgvuldige voorbereidingen, veel bellen, lezen en uitpluizen door André, was het dan eindelijk zover dat de leverancier (Sky Solar Technologies uit Blantyre) het systeem kwam installeren.

Met vijf man sterk zijn ze 4 dagen bezig geweest. Met opperste verbazing hebben wij gekeken hoe deze mannen de klus klaarden. Zo moesten 2 dikke elektriciteitsdraden door een buis van 25 meter. Na twee uur proberen de draden erdoor te duwen, is Andre uiteindelijk maar bijgesprongen. De gemiddelde Gamma bezoeker weet dat deze klus, zonder het juiste gereedschap kansloos is en met gebruik van de ‘dradentrekker’ was het probleem natuurlijk snel verholpen.

Schizzo Thompson zelf is als directeur/eigenaar, écht een kundige en betrouwbare man die hard werkt en weet wat hij doet. We hebben erg geboft met deze leverancier. Hij komt zijn beloften na en is een vakman gebleken. Maar zijn team had hij naar onze mening minder handig gekozen. André staat niet direct bekend om zijn technische achtergrond, maar zelfs met de ‘huis-tuin-en-keuken-kennis’ die hij bezit bleek hij koning in dit land der blinden. Het was gewoon komisch.

Eén van de Sky-mannen was met beitel en hamer onze keukenmuur aan het bewerken. Ons eigen personeel vond het geluid nogal verontrustend en haalde met spoed André erbij. Op de vraag waar de beste man mee bezig was en hoe groot dat gat moest worden, antwoordde hij quasi verbaasd; “ongeveer 5 cm”. En dat terwijl er een grote gapende opening van ruim 15 cm zichtbaar was. Zeer willekeurig en grillig uit de stenen muur gehouwen. Nog los van het feit dat dit gat niet op de juiste plek maar zelfs bóven het plafond in de keuken uitkwam. Ook nu blijkt hoe gelukkig we zijn en de beschikking hebben over goed gereedschap. Met onze eigen boormachine hebben we toen zelf maar een mooi rond gat van 5 cm geboord. Als de Sky-man nu eerst even had overlegd….

Het is gebruikelijk in Malawi dat je arbeiders die een klus voor je doen, van eten en drinken voorziet en zo nodig een slaapplaats voor ze regelt. In NL is dat best een georganiseer om vijf mannen vier dagen onder te brengen en van alle gemakken te voorzien. Maar kijk, daar zie ik weer de voordelen van dit land. We hebben de mannen namelijk laten slapen in een klaslokaal waar we vijf matrassen hadden gelegd. Zij waren allang blij want normaal slapen ze op rieten matten op de grond. En lakens of kussens zijn ook niet nodig, veel te warm.

Als er voor onze 86 kinderen gekookt werd, aten ze met de pot mee. Net als wij, van plastic borden en water en thee uit plastic mokken. Geen gedekte tafels met linnen en oma’s porselein. Geen biertjes uit de koelkast, geen social talk om ze te ‘vermaken’. De groep mannen zat na een frisse duik in het meer, om 18.30 uur in het donker op een houten bank (bij het keukengebouw), gewoon met een bord op schoot, met hun handen balletjes te draaien van de maïs.

Zo lukt het wel om deze mannen tijdelijk te huisvesten ……ik zag vooraf mijn geest al dwalen.

Maar eerlijk is eerlijk, de 22 panelen staan glorieus op onze voorraadschuur en we draaien al weer een paar weken op zonne-energie. We zijn helemaal blij. Goed voor het milieu en we hebben geen last meer van stroomuitval, wat hier zelfs dagen kan aanhouden. Een andere prettige bijkomstigheid is dat we geld uitsparen. Maar met de dreigende hongersnood aan de voordeur, komt iedere besparing goed van pas. Zodat we genoeg geld overhouden om onze 86 kindjes en 15 personeelsleden het hele jaar door van voldoende eten te voorzien.

We missen Jans technische handigheid en bouwvaardigheden enorm, maar redden ons ook met de plaatselijke ambachtslieden. Het is leerzaam, hoe anders men in deze cultuur de zaken aanpakt.

Onlangs stond de ‘dorpsraad’ bij ons op de stoep. Een groep van 10 mannen en vrouwen kwamen ons met enig venijn, laten weten dat FloJa nu toch echt een boete moest betalen van 7000 Kwacha (ongeveer €10,-). Naar hun zeggen hadden we al te lang verzuimd om bij één van onze huizen een aparte keuken en een wasgelegenheid te bouwen. De reden dat de Chief deze verordening heeft uitvaardigt is puur uit hygiëne. Een reden die wij natuurlijk alleen maar kunnen toejuichen en kunnen steunen. Iedereen in de regio heeft van de dorpsoudste, de opdracht gekregen binnen een jaar een apart toilet, keuken en wasruimte te bouwen. Het koken op hout veroorzaakt namelijk een ongezonde rookontwikkeling en in de kleine vertrekken van een huis, is dat schadelijk voor de gezondheid. De 10 mannen en vrouwen hadden de opdracht om toe te zien op de uitvoering van de verordening.

Wij echter waren het oneens en vonden deze boete zeer onterecht. We zijn nieuw en wisten hier niets van. Sterker nog, tot 3 weken geleden wisten niet eens dat het betreffende huis (van onze leraar Samuel) eigendom van de Foundation was….

De Foundation bezit naast het land waar de scholen op staan in totaal 4 huizen. Deze huizen zijn allemaal net buiten het school terrein gebouwd en worden bewoond door ons eigen personeel. Floor en Jan hadden dit natuurlijk wel aan ons overgedragen, maar blijkbaar zijn bepaalde details ons toch ontschoten (ouderdom misschien … 🙂 )

Het kostte ons enige tijd en een flinke dosis overtuigingskracht, maar het lukte om de dorpsraad tot rede te brengen en ons een maand extra tijd te geven.

Gevolg is wel dat we als een bezetene aan het bouwen zijn geslagen.

De heer Mchawi, is de buurman van Samuel en wilde ons daarbij helpen. Hij komt alleen iedere keer met een aanvullende bestelling of hij vraagt om gereedschap wat niet op zijn lijstje stond. André heeft in een poging grip te krijgen op de klus, de man vooraf helemaal doorgezaagd over de materialen die hij nodig dacht te hebben, hoeveel mankracht hij van ons wilde inzetten en wat de kosten zouden worden. Maar steeds weer blijkt dat we onze verwachtingen moeten bijstellen.

Het grappige is dat wij Mzungu’s (blanken) dat dan weer vreemd vinden of soms zelfs ergerlijk, maar de Malawiërs, ook ons eigen personeel en de manager, van mening zijn het hier nou eenmaal zo werkt en dus vanzelfsprekend is.

Voorlopig is de bouw in volle gang. En omdat er ook een toilet bijgebouwd moet worden hebben we flink wat materiaal moeten inslaan. Cement, stalen draadbuis, stenen, dakplaten, spijkers en zo meer. Maar dan, water….voor cement is water nodig. En water moet uit het meer komen….op zich logisch want bij het huis is geen stromend water en geen elektriciteit. Maar vanuit onze Nederlandse achtergrond sta je daar gewoon niet bij stil. Het is voor ons zo vanzelfsprekend dat overal water voor handen is en direct uit de kraan komt.

En dus wanneer mr. Mchawi om een ossenkar komt vragen, gaan onze wenkbrauwen omhoog. Maar de ossenkar dient om het water in grote tonnen, van de rand van het meer omhoog naar de bouwplaats te kunnen brengen. En zo geschiedde…

Naast toiletgebouwen en solarsystemen installeren, werken we hard aan onze relaties in het dorp. Afgelopen week hebben we een mooi gesprek gehad met onze TA (Traditional Authority) Een soort ‘streekhoofd’ en baas van alle dorpshoofden. Een wat oudere en grote man, genaamd mr. Mwilangombe. Samen met onze Malawiaanse vriend Eston werden we door mr. Mwilangombe ontvangen. Een welkom met 5 plastic stoelen in een kring onder een boom, naast een eenvoudig huis in een rustige omgeving waar buffels los op het terrein lopen.

Mr. Mwilangombe is een belangrijk man voor ons. Met zijn steun en invloed kunnen we veel bereiken. Als hij iets wil, gebeurt het ook en alle dorpshoofden voeren zijn opdrachten uit.

We hebben gebabbeld over het afscheid van Floor en Jan (waarbij hij aanwezig was) en hoe het ons als nieuwkomers de afgelopen maanden vergaat. We hebben gelachen om gekke gewoonten in Nederland en de verschillen met Malawi. We hebben hem deelgenoot gemaakt van ons Solarproject en gevraagd of hij een oogje in het zeil wil (laten) houden, nu we ‘goud’ op ons dak hebben. En…we hebben gesproken over educatie. En hoe dat is voor meisjes in het bijzonder. Over meisjes die uitvallen op school en de verschillende oorzaken. Voorbeelden daarvan zijn kind huwelijken of puberzwangerschappen. Maar ook schaamte en een gebrek aan voorzieningen (gebrek aan water en maandverband) gedurende hun menstruatie. Iedere maand een week van school verzuimen, omdat je je niet kunt verschonen of uitgelachen wordt, verandert al gauw in helemaal van school wegblijven.

Mr. Mwilangombe en zijn vrouw zijn beiden docent geweest en ondanks dat op deze onderwerpen nog een taboe rust, stonden zij open voor gesprek en onderkenden het probleem. Een dergelijk gesprek verloopt heel voorzichtig en langzaam aftasten. Misschien kunnen we hier (nog) geen gevolg aan geven en is het een luchtbel. Toch voelt het of er een klein begin is gemaakt…een zaadje voor een aanpak is gezaaid.

Hoe geweldig zou het zijn als we hier een bescheiden bijdrage aan kunnen leveren. Kleinschalig natuurlijk, maar iemand zei laatst zo mooi… ‘Think Global, Act Local’….zou zoiets echt kunnen lukken?

Voor ik af rond nog een laatste anekdote. Naast ons woont een lieve oudere dame van 77 jaar, we noemen haar oma. Floor en Jan kenden haar al jaren en ondersteunden haar waar nodig. Ook wij hebben prettig contact met haar, al verloopt de communicatie moeizaam en is het veel handen en voeten werk.

Afgelopen week kwam oma ons weer even bezoeken. Mandje pinda’s uit eigen tuin als presentje mee. Heel kien van haar, want daarmee verleid ze je direct om iets terug te doen.

Oh oh oh…wat had ze een last van haar benen en oh oh oh die termieten in haar huis. Het was een ramp. Nou, daar was echt niets van gelogen. Haar huis, bestaande uit 2 eenvoudige kamers, bleek bezaaid met enorme zandhopen ofwel termieten heuvels. Het was echt verschrikkelijk om te zien. Geen idee hoe lang ze hier al in leeft maar de noodkreet om hulp was gerechtvaardigd. Natuurlijk bieden we een helpende hand want een goede buur is tenslotte beter dan een verre vriend (toch Tini en Peter 🙂 ). Zo gezegd is André samen met een locale ‘specialist’ en 2 van onze mensen (Derrick en Collet) gaan graven. Van beide kamers is de vloer én de fundering volledig afgegraven. In het gat zijn liters chemicaliën gespoten. Oma zit nu nog 4 dagen in de chaos en moet nu moeten duimen dat het heeft geholpen. Wat een onwerkelijke situatie…maar oma reageert schijnbaar onaangedaan en alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.

Haar wereld ja…Echt een wereld van verschil!

Ps. O ja en natuurlijk had Oma gekookt voor de arbeiders 😉